Sibirya’da eriyen permafrost sera gazı salıyor. Kuzey Sibirya’nın havasındaki metan konsantrasyonlarının mekansal ve zamansal dağılımını jeolojik haritalarla karşılaştıran Bonn Üniversitesi (Almanya) tarafından yürütülen yeni bir çalışma, geçen yılki ısı dalgasından sonra havadaki metan konsantrasyonlarının şunu gösterdiğini buldu.
Sibirya’da eriyen permafrost sera gazı salıyor
‘Ulusal Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabı’ (PNAS) dergisinde yayınlandığı gibi, gaz emisyonlarındaki artışın kalkerli oluşumlardan kaynaklandığını söyledi.
Kalıcı olarak donmuş permafrost topraklar, Kuzey Yarımküre’nin geniş alanlarını, özellikle Kuzey Asya ve Kuzey Amerika’yı kaplar. Isınan bir dünyada çözülürlerse, çözülme sırasında CO2 ve metan salındığından, sera gazlarının antropojenik etkisini artırarak bu bir tehlike oluşturabilir.
Metan tehlikesi
Bonn Üniversitesi Yerbilimleri Enstitüsü’nden Profesör Dr. Nikolaus Froitzheim, “Metan bu durumda özellikle tehlikelidir çünkü ısınma potansiyeli CO2’ninkinden çok daha fazladır,” diye açıklıyor. Bu nedenle, kötümserler yakın zamanda bir “metan bombası”ndan söz ettiler.
Sera gazları
Bununla birlikte, önceki tahminlerin çoğu, eriyen permafrosttan kaynaklanan sera gazlarının 2100’de küresel ısınmaya “sadece” yaklaşık 0,2 santigrat derece katkıda bulunacağını gösterdi. Bu varsayım, Nikolaus Froitzheim ve meslektaşları Jaroslaw Majka (Krakow / Uppsala) tarafından yapılan yeni bir çalışma tarafından sorgulandı ve Dmitry Zastrozhnov (Saint Petersburg).
Önceki çalışmaların çoğu, yalnızca donmuş topraklardaki bitki ve hayvan kalıntılarının ayrışmasından kaynaklanan emisyonlarla ilgiliydi. Nikolaus Froitzheim liderliğindeki araştırmacılar, mevcut çalışmalarında uydu spektroskopisi ve jeolojik haritalar kullanılarak belirlenen Sibirya havasındaki metan konsantrasyonlarını karşılaştırdılar.
Kuzey Sibirya’nın iki bölgesinde önemli ölçüde yüksek konsantrasyonlar buldular: Taymyr kıvrım kuşağı ve Sibirya rafının kenarı. Bu iki uzatılmış alanla ilgili çarpıcı olan şey, ana kayanın Paleozoik dönemden (yaklaşık 541 milyon yıl öncesi ile yaklaşık 251.9 milyon yıl öncesi arasındaki dönem) kalkerli oluşumlardan oluşmasıdır.
Aşırı ısı dalgası
Her iki bölgede de 2020 yazının aşırı sıcak dalgası sırasında yüksek konsantrasyonlar ortaya çıktı ve aylarca devam etti. Fakat ilk etapta ek metan nasıl üretildi? Niko Froitzheim, “Gözlemlenen alanlardaki toprak oluşumları çok ince veya hiç yok, bu da topraktaki organik maddenin ayrışmasından metan emisyonunu olası kılıyor” diyor.
Bu nedenle, kendisi ve meslektaşları, buz ve gaz hidrat karışımı ile tıkanmış kireçtaşı mağara ve çatlak sistemlerinin ısıtıldığında geçirgen hale geldiğini öne sürüyorlar. “Sonuç olarak, permafrost içindeki ve altındaki birikintilerden esas olarak metan olan doğal gaz, Dünya’nın yüzeyine ulaşabilir” diyor.
Bilim adamları şimdi, doğal gazın ne kadar ve ne kadar hızlı serbest bırakılabileceğini bulmak için ölçümler ve model hesaplamaları kullanarak bu hipotezi araştırmayı planlıyor. Niko Froitzheim, “Kuzey Sibirya’nın yeraltındaki tahmini doğal gaz miktarları çok büyük. Bu gazın bir kısmı permafrost çözüldüğünde atmosfere girerse, zaten aşırı ısınan küresel iklim üzerinde dramatik bir etkisi olabilir”, diye vurguluyor.
